ในโอกาสที่วัดพระบรมธาตุของชาวนครศรีธรรมราชและชาวพุทธ ที่จ่อ/รอการอนุมัติการขึ้นทะเบียนความเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรม ที่กรุงปรารีสฝรั่งเศส จึงขอนำเสนอความละเอียดต่างๆของสถานที่สำคัญในอาณาบริเวณของวัดพระบรมธาตุ ในรายละเอียดเดิมได้มีพระภิกษุนิรนามรูปหนึ่งเคยได้ปริวรรธข้อมูลไว้ และในยุคปัจจุบันได้คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุลได้ทำภาพคอมพิวเตอร์กราฟิกไว้(บางส่วน) ตามความเข้าใจของผู้เขียนสามารถนำมาปริวรรธข้อมูลร่วมกันได้กับข้อมูลยุคก่อน และด้วยความชอบที่คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุลได้จัดทำขึ้นมา จึงได้นำมาเผยแพร่ในวาระดังกล่าว ต้องขอขอบคุณข้อมูลต่างๆและจากเอกสาร”มหัคฆภัณ์วัณณนา”เครื่องพุทธบูชาพระมหาธาตุเจดีย์ศรีธรรมราช จากคุณสุรเชษฐ์...

ได้มีผู้รู้เกี่ยวกับเมืองคอนในอดีตท่านหนึ่งคือคุณอนันต์ สิงหโกวินท์ เป็นชาวเมืองคอนโดยกำเหนิดตั้งแต่ 4มกราคม 2485 ครอบครัวของท่านตั้งบ้านเรือนอยูใกล้”สะพานราเมศวร์ “หรือ”สะพานอำเภอเมือง”ที่เป็นชื่อมาตั้งแต่อดีตโดยท่านได้ใช้ชีวิตในเยาว์วัยที่เมืองคอนตั้งแต่เรียนชั้นประถมที่โรงเรียนที่โรงเรียนคริสเตียน ในบริเวณโบสถ์ “เบธเลเฮม”ชื่อ“โรงเรียนศรีธรรมราช วิทยาและต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นโรงเรียนศรีธรรมราชศึกษาและย้ายสถานที่ไปอยู่ ณ.สถานที่ปัจจุบัน และจบชั้นม.6 ที่โรงเรียนนี้แต่ย้ายไปอยู่นอกเมืองในเวลาต่อมา ท่านมีความประสงค์ที่จะบันทึก บอกกล่าวเล่าเรืองราวเกี่ยวกับสภาพ”เมืองคอน”จากประสพการต่างๆ โดยผ่านทางคุณศรีโรจน์ อนุตรเศาษฐ์...

โอกาสครบรอบ 62 ปีวาตภัยแหลมตะลุมพุก 25 ตุลาคม 2505 เพื่อเป็นการย้อนรอยรำลึกถึงมหาวาตะภัย แหลมตะลุมพุก ที่เกิดความเสียหายอย่างมากมายทั้งผู้คน ทรัพย์สินที่ประมาณค่ามิได้ โดยได้ย้อนรอยเป็นคำกลอนคุณครูตรึก พฤกษะศรี เป็นผู้ประพันธ์ บรรยายถึงความเสียหายในการเกิดวาตะภัย เมือ พ.ศ.2505 ภูมิหลังแหลมตะลุมพุก อำเภอปากพนัง ปัจจุบันคือแหลมที่ยื่นไปในทะเลเหมือนเขาควาย(ปลายแหลมโค้ง)ที่มีเขาข้างเดียว ที่ยื่นไปในอ่าวไทย ถ้ามองย้อนอดีตของแหลมตะลุมพุกไปประมาณ 243 ปี จากปัจจุบัน แหลมตะลุมพุกคือแหลมชุมพุก เป็นแหลมที่มีพื้นที่บริเวณกว้างขวาง เป็นพื้นที่ที่มีประชาชนชาวไทย จีน แขกและชาติอื่นๆ อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก เป็นแหลมที่ยื่นไปทางทิศตะวันออกเข้าไปในอ่าวสยาม...

อีกตำนานหนึ่งของเมืองคอนที่ได้ร่วมกันบันทึกเหตุการเป็น”ตำนานมรณะ ของเมืองคอน”ที่ผู้คนควรจดจำถึงความเลวร้ายของภัยธรรมชาติ ที่ต้นเหตุที่เกิดเหตุร้ายหรือทำลายผู้คนส่วนหนึ่งที่เกิดจากน้ำมือ”มุษย์”เรากันเองที่เป็นผู้เริ่ม เป็นผู้ก่อ เมื่อถึงเวลา”ธรรมชาติ”ก็เอาคืนที่เป็นการกระทำของมนุษย์ บันทึกโดยคุณนงพงา สุขวนิช สำนักนักพิมพ์วันนี้ ในห้วงยุคปัจจุบันมนุษย์เกื่อบทุกผู้ทุกนามก็ว่าได้ที่กำลังโหยหาธรรมชาติ แต่น่าเสียดายที่ความเป็นไปไม่ได้ที่ธรรมชาติจะถอยหลังสู่ความเป็นแบบ”ดั้งเดิม”เพราะความเห็นแก่ตัวของคนกลุ่มๆหนึ่ง ในโลกยุคปัจจุบัน ดิน ฟ้า อากาศ วิปริต ก็ว่าได้ ทั่วโลกมีอาการเหมือนกันคือ เกิดอุทุกภัย และภัยธรรมชาติ...

ร่องรอยความทรงจำความหฤโหดจากธรรมชาติและจากน้ำมือคน ภาพจากคุณวิรัตน์ สุมน คุณสถาพร พฤกษะศรี อีกครั้งหนึ่งที่เมืองคอน หรือนครศรีธรรมราชได้เกิดภัยธรรมชาติที่มีความเสียหายอย่างหฤโหด จากภัยธรรมชาติที่คร่าเอาชีวิต ทรัพย์สินที่มีความเสียหายที่ประเมินค่ามิได้ตั้งแต่มหาวาตภัยที่ถล่มแหลมตะลุมพุกอำเภอปากพนัง เมื่อ ปี 2505 อุทกภัยภูเขาถล่มที่อำเภอลานสกา อำเภอร่อนพิบูลย์ทำให้พื้นที่อำเภอเมืองและอำเภออื่นๆได้รับความเสียหายเป็นอย่างมาก ปี 2518 และมหาอุทกภัยภูเขาถล่ม ธารโคลนหฤโหด ท่อนซุงมรณะ ที่อำเภอพปูน ที่เกิดจากภัยธรรมชาติซึ่งเกิดจากน้ำมือมนุษย์ที่ผู้ก่อเหตุแห่งการทำลายธรรมชาติในปี 2531 ภาพความทรงจำใสวัยเด็กของผู้เขียนในช่วงวัยอายุ 4 ปี...