ย้อนรอยประเพณี”บุญสารทเดือนสิบ”และมรดกวรรณกรรมที่ระลึก เมืองคอน

ส.ค. 18

ย้อนรอยประเพณี”บุญสารทเดือนสิบ”และมรดกวรรณกรรมที่ระลึก เมืองคอน

หน้าปก1-500x353                                ภาพวาดต้อนรับงานเดือนสิบ ของอาจารย์นะมา โสภาพงค์ โรงเรียนเบญจมราชูทิศ                               

                                               นครศรีธรรมราชหรือเมืองคอน ได้ชื่อว่าเป็นต้นแบบแห่งหนึ่งที่มีอาระยะธรรมสูงส่งมาตั้งแต่โบราณ จนมีสมญานามต่างๆในแต่ละยุคแต่ละสมัย ล้วนแสดงถึงความเป็นดินแดนที่เจริญรุ่งเรืองสูงสุด  เป็นเมืองแม่ทางวัฒนธรรม ประเพณี บนคาบสมุทมาลายู  องค์ประกอบทำให้เป็นต้นแบบประเพณีสิ่งหนึ่งที่เป็นหลักชัย เป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ จิตวิญญาน เป็นจุดกำเนิดของคติ ความเชื่อและประเพณีในการใช้ชีวิต การดำรงชีวิต ที่สำคัญ คือ

” องค์พระบรมธาตุเจดีย์” และประเพณีสารทเดือนสิบ ก็เป็นหนึ่งที่สำคัญของเมืองคอน63525-horzCCI16082563_0004

 ความเป็นมาของประเพณีงานบุญสารทเดือนสิบ เมืองคอน

                การทำบุญสารทเดือนสิบ เป็นประเพณีที่ชาวนครศรีธรรมราชถือปฏิบัติด้วยความศรัทธามาแต่ดึกดำบรรพ์ โดยถือคติว่า

              ปลายเดือนสิบของแต่ละปี เป็นระยะที่พืชพันธุ์ธัญญาหารในท้องถิ่นออกผล เป็นช่วงที่ชาวเมืองซึ่งล้วนยังชีพด้วยการเป็นเกษตรกรชื่นชมยินดีอย่างยิ่งช่วงหนึ่ง

ในระยะเดียวกันเรียกว่าฤดู”สารท”คัมภีย์พระพุทธศาสนากล่าวว่า “ปรทัตตูปชีวีเปรต”จะถูกปล่อยให้ขึ้นมาจากนรกมาร้องขอส่วนบุญต่อลูกหลานญาติพี่น้อง ณ โลกมนุษย์

การแสดงออกถึงความยินดีในฤดูสารท จึงได้มีการทำบุญและแผ่ส่วนบุญให้บรรพบุรุษที่ตกยากในเมืองนรกของเกษตรกรผู้ยึดพระบรมพระพุทธศาสนาเป็นที่พึ่งที่ระลึก จึงมีการเกิดการเก็บเกี่ยวผลแรกออกถวายพระสงฆ์เพื่อให้เป็นศิริมงคลแก่ตน เป็นศิริมงคลแก่เรือสวนไร่นาของตนจะผลิตผลอุดมสมบูรณ์ ในคราวเดียวกับก็จะบังสกุลตามพิธีทางพระพุทธศาสนา อุทิศให้ไปให้ให้ พ่อ แม่ ตา ยาย พี่น้องและลูกหลานที่ล่วงลับไปแล้ว โดยจัดอาหารหว่านคาววางเซ่นที่เรียกว่า”ตั้งเปรต”ตามพิธีไสยเวทอีกทางหนึ่่ง

CCI14082563_0006-horz48-horz51-horz54-horz57-horz

60-horz

ทำขนม1

Picture-239-500x169

ขนมงานเดือนสิบ1-tileขนม2-horz

pขนมงานเดือนสิบ2-400x500-tileขนม3-horz

 ขนมเดือนสิบ ภาพจากอาจารย์สมชาย เปลี่ยวจิตร และนักศึกษาวิทยาลัยศิลปหัตถกรรมนครศรีธรรมราชCCI17082563_0001

หลังจากทำขนมที่ใช้ใน”สารทเดือนสิบ”ก็ตั้งหฺมรับ”เพื่อทำบุญที่วัดเดือน102เดือน105-horz

 ภาพจากหนังสือประเพณีของจังหวัดนครศรีธรรมราช โดยคุณดิเรก พรตตะเสน/นครศรีธรรมราช โดย วิเชียร ณ นคร สมพุทธ ธุรเจน ชวน เพชรแก้ว ฉัตรชัย ศุกระกาญจน์ ปรีชา นุ่นสุขไปวัด1-horzpวันทำบุญ1-500x400Picture 244-horz

ชมรมสิชล-ขนอม ร่วมทำบุญที่วัดพระบรมธาตุ ประธานคือคุณครูจรัส เสือทอง

มื่อเสร็จจากการทำบุญก็มีการ”ตั้งเปรต”และมี”การชิงเปรต”32557-2-horzpตั้งเปรต-500x500

ประวัติการจัดงาน ประเพณี”บุญสารทเดือนสิบ”เมืองคอน

ที่จัดงานครั้งแรกที่บริเวณทิศใต้ของพระวิหารหลวง
เริ่มจัดงานบุญสารทเดือนสิบที่ สนามหน้าเมือง พ.ศ.2466โดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราชและผู้พิพากษาหัวหน้าศาลจังหวัดนครศรีธรรมราชเป็นผู้ดำเนินการ
เพื่อสร้างศรีธรรมราชสโมสร(สโมสรข้าราชการ) 
พ.ศ.2467-2476 ศรีธรรมราชสโมสร เป็นผู้ดำเนิการ
เพื่อหาได้ได้สมทบทุนก่อสร้างตึกศีธรรมราชสโมสรและเสร็จในปี พ.ศ.2467
พ.ศ.2477 มีนายมงคล รันตนวิจิตร ส.ส.นครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
พ.ศ.2482 เทศบาลนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
เพื่อหารายได้บำรุงเทศบาล
พ.ศ.2487-2488 จังหวัดนครศรีธรรมราชและเทศบาลนครศรีธรรมราช งดจัดงานเนื่องจากอยู่ในระยะสงครามเอเชียบูรพา
พ.ศ.2504 คณะกรมการจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
พ.ศ.2504-2511 จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
เพื่อหารายได้ใช้ในกิจการสารณประโยชน์
พ.ศ.2512-2514 ผู้ว่าราชการจังหวัดและคณะการรมการจังหวัดและหน่วยงานต่างๆ
เพื่อรักษาประเพณีและเพื่อหารายได้ตั้ง”มูลนิธิงานเดือนสิบสงเคราะห์การศึกษา”
พ.ศ.2516 ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช ผู้ดำเนินการ
เพื่อรักษาขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมและเพื่อนำรายได้ส่วนหนึ่งไปสมทบมูลนิธิงานเดือนสิบสงเคราะห์การศึกษา
พ.ศ.2518 จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
เพื่อรักษาประเพณีและหารายได้เพื่อใช้จ่ายในกิจการสาธารณประโยชน์
พ.ศ.2520 จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำิเนินการ
เพื่อให้ประชาชนนม้ัสการพระบรมธาตุและชมพิพิธภัณฑ์
เพื่อให้ประชาชนได้มีความสนุกสนานรื่นเริงและมีความรู้ พักผ่อน
เพื่อหารายได่บำรุงสาธารณประโยชน์
พ.ศ.2522 จังหวัดนครศรีธรรมราชกับหน่วยงานราชการและเอกชน เป็นผู้ดำเนินการ
วัตถุประสงค์เหมื่อนปีก่อนๆ
พ.ศ.2523 จังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
วัตถุประสงค์เหมื่อนปีก่อนๆ
พ.ศ.2524-2525 ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
พ.ศ.2526-2529 ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช เป็นผู้ดำเนินการ
พ.ศ.2530-2534 จังหวัดนครศรีธรรมราชและหน่วยงานราชการ เป็นผู้ดำเนินการ
เพื่อรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีของจังหวัดนครศรีธรรมราช
(ข้อมูลจากสารนครศรีธรรมราช  ฉบับ กันยายน 2538)
การประกวดบางประเภทที่ห่างหายไปจากงานประเพณีบุญสารทเดือนสิบของเมืองนครศรีธรรมราช
งานประเพณีบุญสารทเดือนสิบ เป็นงานบุญโดยมีจุดมุ่งหมายสำคัญ เพื่อเป็นการอุทิศส่วนกุศล ให้แก่ดวงวิญญาณของบรรพชนและญาติที่ล่วงลับ
ตามวิถีทางของชาวนครศรีธรรมราชและชาวปักต์ใต้ ได้ถือปฏิบัติด้วยศรัทธาแต่ดึกดำบรรพ์ ซึงได้รับอิทธิพลด้านความเชื่อ ซึ่งมาจากทางศาสนาพราหมณ์
โดยมีการผสมผสานกับความเชื่อทางพระพุทธศาสนา หลังจากงานบุญแล้ว ก็เป็นภาครื่นเริง
ประวัติการจัดงานเดือนสิบ เริ่มครั้งแรกเมือ พ.ศ.2465 จัดที่บริเวณทางทิศใตัของวัดพระบรมธาตุวรมหาวิหาร พ.ศ.2466 ได้ย้ายไปจัดที่สนามหน้าเมือง
และปี พ.ศ.2535ได้ย้ายไปจัดที่บริเวณสวนสมเด็จศรีนครินทร์ 84(ทุ่งท่าลาด)จนถึงปัจจุบัน
สำหรับในงานบุญสารทเดือนสิบ หลังจากเสร็จจากงานบุญแล้ว จะมีงานรื่นเริงและความรู้ด้านต่างๆ ประกอบด้วย
1.หน่วยงานราชการ โรงเรียน/ห้างร้านต่างๆได้มีการออกร้านเพื่อให้ความรู้กับประชาชนและร่วมสนับสนุนประเพณี/รวมทั้งประกวดนางสาวนครศรีธรรมราช
2.ส่งเสริมด้านการกีฬา ทูนของ/จักรยานสามล้อม/จักรยานสองล้อ/วิ่งแข็งมาราธอน 10,000 เมตร/บาตรเก็ตบอล/มวย/แบตมินตัน/ฟุตบอล
3.ส่งเสริมเกี่ยวกับอาชีพโดยการประกวด ทางด้านหัตกรรม การเกษตร ด้านปศุสัตว์ พีชผักทางด้านการเกษตร/จักสาน/งานแกะ/เครื่งถมนคร/สัตว์เลี้ยงเช่น หมา ไก่แจ้
4.ทางด้านการศึกษา ประเพณี/ทางด้านความรู้ การประกวดกลอนสด/เพลงบอก หนังตะลุง มโนราห์/ชนวัว
5.ห้างร้าน/บริษัท/บุคคลทั่วไปออกร้านขายของทุกประเภท ตั้งแต่ไก่ย่าง ตุ๊กตา เครื่องใช้ไม้สอยฯลฯ
                                               เด็กๆ ผู้เฒ่าผู้แก่ยุคก่อนจะตั้งหน้าตั้งตารอคอยงานบุญสารทเดือนสิบ เพราะเมื่อก่อนการจะได้ของใช้หรือของเล่นของเด็กๆ  รวมไปถึงการกินเช่น ข้าวหมก ดนตรี จะต้องไปดูในบริเวณงานของร้านนิพันธ์ ร้านจีระพันธ์  การซื้อเครื่องของกิน เครื่องใช้ก็ต้องรองานเดือนสิบ ร้านค้าขายของต่างจะนำมาทั่วทิศ ทั่วไทย ในเวลาปกติไม่ค่อยจะมีขาย
กิจกรรมรื่นเริงประเภทต่างๆงานบุญประเพณีเดือนสิบ เมืองคอน
Picture-2544504-500x373-copy-horz
กิจกรรมการเปิดงานบุญสารทเดือนสิบเมืองคอนภาพจากสารนครศรีธรรมราช
Picture 191-horz
ภาพจากคุณอรรถ ศิริรักษ์ นครศรีธรรมราชโดยวิเชียร ณ นครฯPicture 196-horz
บัตรผ่านประตู งานบุญสารทเดือนสิบจากคุณศุภชัย แซ่ปุง
ร้านโรงเรียน หน่วยงานราชการออกร้านในงานประเพณีบุญสารทเดือนสิบ
ร้านเดือนสิบ1-horz
ร้านโรงเรียนจรัสพิชากร โรงเรียนศึกษากุมารี ที่ได้รับรางวัลชนะเลิศ จากการประกวดร้านให้ความรู้ด้านสถาปัตย์ผสมงานศิลปอื่นๆสร้างโรงร้านของโรงเรียนประกวด ออกแบบโดยคุณครูเจริญ เมธารินทร์ ประมาณ พ.ศ.250210608275_10203766413735163_1815925579384578685_oหน่วยงานราชการออกร้าน าพจากคุณอรรถ ศิริรักษ์Picture 1046983-horzภาพร้านสัตว์แพทย์และร้านของหน่วยงานราชการ ภาพจากรายงานกิจการ2510 และคุณอรรถ ศิริรักษ์
470_521695207840515_2090983162_n-horz
ภาพจากWirat WATTANARERK ศิษย์เก่าเบญจมราชูทิศการออกร้านของหน่วยงานราชการและเอกชน
การออกร้านของหน่วยงานราชการและเอกชน ภาพจากที่ระลึกงานเดือนสิบ 2506 โดยคุณหมอบัญชา พงษ์พานิช คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุล
Picture 415-horz996647_434774609958150_1140120777_n-horz
เที่ยวงาน ภาพจากสายัณห์ ยรรยงนิเวศน์ คุณชวลิต อังวิทยาธร คุณอรรถ ศิริรักษ์ คุณบัณฑิต พูลสุข หอจดหมายเหตุนายกรัฐมนตรี
Picture 856-horz
เป็นที่นิยมร้านถ่ายรูปในงานเทศกาลเดือนสิบ ภาพคุณมณีรัตน์ คุณวีรภัทร สุวรรณภูมิ
SAM_8806-horz
CCI15082563_0017-horzIMG_25630810_075649
ขบวนหฺมรับ แห่หฺมรับ เพื่อความสวยงามและประกวดหฺมรับ
S__36298754-horzS__36298763-horz
ภาพจากคุณณัฐกฤต  เปลี่ยวจิตร/ คุณชญานิศ เปลี่ยวจิตรIMG_9779-horz
ภาพจากคุณไพรัช เกิดช่วย การไฟฟ้าเขต 2 ภาค 4 นครศรีธรรมราช
IMG_7235-horzIMG_7239-horzIMG_7248-horz
ภาพจากคุณสถาพร พฤกษศรี
ยามค่ำคืน ณ สนามหน้าเมือง ในงานบุญสารทเดือนสิบ เมืองคอน
Picture-2544503-500x403-copy-horz
ภาพอดีตถ่ายโดยคุณสุทิน รัตโนภาสจรูญ ห้องช่าง จากสารนครศรีธรรมราช ตุลาคม 2514
ประกวดนางสาวนครศรีธรรมราช
Picture 2544470-horzนส-horz
ภาพจากคุณอรรถ ศิริรักษ์ คุณมณีรัตน์ คุณวีรภัทร สุวรรณภูมิ คุณบัญฑิตพูลสุขหอจดหมายเหตุนายยกรัฐมนตรี รายงานกิจการ 2510
13160_299432713515903_274884643_n
.ผู้ชนะประกวดสาวงาม โดยได้รับถ้วยและวิทยุ ภาพจากคุณหงกิม(โก้กิ้ม)/คุณอรุณรัตน์/คุณบริพันธ์(บอย) ริเริ่มสุนทร
ประเทภการแข่งขันกีฬาและกิจกรรมอื่นๆPicture 2544426-horz
นักกีฬากับคณะกรรมการภาพจากคุณอรรถ ศิริรักษ์Picture-2544520-500x324-horz
การแข่งขันแบตมินตัน การแข่งขันชกมวย ภาพจากคุณอรรถ ศิริรักษ์Picture 2544443-horz
นักกิฬาแบตมินตันกับการมอบรางวัล ภาพจากคุณอรรถ ศิริรรักษ์ คุณหมอบัญชา พงษ์พานิช คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุล

10714010_10203833837980727_3470434661289618021_o-horz

ภาพการแข่งขันวิ่ง ๑0,000 เมตร วิ่งทูนหม้อ ภาพจากสารนครศรีธรรมราช/จากnakhonkup999
เดือน108-horz
โนราห์ จากประเพณีของจังหวัดนครศรีธรรมราชโดยคุณดิเรก พรตตะเสนการแสดงบนเวทีของนักเรียน3-horz
การแสดงบนเวธีของนักเรียนในจังหวัดนครศรีธรรมราช ที่ระลึกงานเดือนสิบ 2506 โดยคุณหมอบัญชา พงษ์พานิช คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุล
CCI17082563-horz
หนังตะลุง ในอดีตเมือประมาณ พ.ศ.2510 ผู้เขียนมาจากอำเภอปากพนัง เมื่อเที่ยวจนทั้วงาน ณ สนามหน้าเมือง สุดท้ายจะมาดูหนังตะลุงจนสว่างคาตา  ภาพจากนครศรีธรรมราช คุณประทุม ชุมเพ็งพันธ์ หนังตะลุงชั้นครูจากคุณอำนวย ทองทะวัย 
Picture-227-500x390-horz
เพลงบอกรุ่นเล็กรุ่นใหญ่ภาพจากสารนครศรีธรรมราชPicture-235-500x275-horz
แต่งกลอน โต้วาที รุ่นเล็กรุ่นใหญ่ภาพจากสารนครศรีธรรมราชPicture 1046513-horz
การแข่งขันการแต่งกลอนรุ่นใหญ่ ภาพจากสารนครศรีธรรมราช
Picture-2544480-500x347-horz
การแข่งหัตกรรมในครัวเรือนภาพจากสารนครศรีธรรมราชPicture 2545095-horzารแกะหนังตะลุงพร้อมเครืองมือ โดยคุณครูเจริญ เมธารินทร์ ผู้สูงอายุดีเด่นระดับประเทศ ปี 2554 และคนดีศรีเมืองนคร ปี 2555 รุ่นโบราณจะมีการสาธิตเป็นประจำทุกปี แฟชั่นโชวหนุม-horz
การแสดงแฟชั่นโชว์ หนุ่ม สาวและรับรางวัลจากท่านประธาน ภาพจากที่ระลึกงานเดือนสิบ 2506 โดยคุณหมอบัญชา พงษ์พานิช คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุลแขงรถจักรยาน2ล้อ-horz
การแข่งขันรถจักรยาน 2 ล้อ หญิง ชายและรถยนตจักรยานยนต์  ภาพจากที่ระลึกงานเดือนสิบ 2506 โดยคุณหมอบัญชา พงษ์พานิช คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุล
Picture-2544496-500x312-copy-horz
การแข่งขันยอดฮิตของงานสารทเดือนสิบ ภาพจากคุณสารัท(นิก) ชลอสันติสกุล สำนักศิลปากรที่ 14 เมืองคอน
IMG_25630811_205035
ไก่ย่างนิพันธ์ ที่เคยโด่งดังในงานบุญสารทเดือนสิบที่มีข้าวหมก ซุปหางวัว ซุปเนื้อวัว ลดขนาดลงตามกาลเวลา จำหน่าย ณ สี่แยกคูขวาง
สมุด(มรดกวรรณกรรม)ที่ระลึกงานเดือนสิบ:มรดกวรรกรรมเมืองคอน
เดือนสิบ2477-horz
เดือนสิบ2510-horz
CCI16082563_0001-horz
เดือนสิบ2522-horz
เดือนสิบ2526-horz
CCI15082563_0023-horz
CCI15082563_0018-horz
เดือนสิบ2535-horz
CCI15082563_0007-horzCCI16082563_0005-horzCCI16082563_0010-horzCCI16082563_0014-horzCCI16082563_0018-horz

ขอขอบคุณ

ท่านพระครูเหมเจติยาภิบาล(โสพิทร์)วัดพระนคร/คุณหมอบัญชา พงษ์พานิช

ประวัติศาตร์นครศรีธรรมราช โดยคุณปรีชา นุ่นสุข

ประเพณีของจังหวัดนครศรีธรรมราช โดยคุณดิเรก พรตตะเสน

ที่ระลึกงานเดือนสิบ นครศรีธรรมราช 27 กย.-6 คต.2510

นครศรีธรรมราชของเรา โดย วิเชียร ณ นคร/สมพุทธ  ธุรเจน/ชวนเพชรแก้ว/ฉัตรชัย ศุกรกาญจน์ ปรีชา นุนสุข

สารนครศรีธรรมราช

คุณสุรเชษฐ์ แก้วสกุล/คุณธนภัทร รังษี(บริจาคเครื่องสแกน)

อาจารย์สมชาย เปลี่ยวจิตร/ คุณณัฐกฤต เปลี่ยวจิตร /คุณชญานิศ เปลี่ยวจิตร

คุณสถาพร พฤษศรี /คุณอรรถ ศิริรักษ์ /คุณศุภชัย แซ่ปุง /คุณยูถิกา พันธรังษี  /คุณปุณิกา พันธรังษี /คุณกวินวัชร์ สินวราเวโรจน์

คุณสายัณห์ ยรรยงนิเวศ์/คุณมนต์ศักดิ์   วาดอักษร  /คุณขวัญชัย  มานะจิตต์/คุณประวัติ   ภิรมกาญจน์  /คุณครูเจริญ เมธารินทร์/คุณนงเยาว์ เมธารินทร์ /คุณรื่นจิต  แสงแก้วสุข(เมธารินทร์)

คุณอำนวย ทองทะวัย/คุณมณีรัตน์ คุณวีรภัทร สุวรรณภูมิ

คุณไพรัช เกิดช่วย คุณสุรินทร์ ศิริพันธ์

Leave a Reply

อีเมล์ของคุณจะไม่แสดงให้คนอื่นเห็น ช่องที่ต้องการถูกทำเครื่องหมาย *

คุณอาจจะใช้ป้ายกำกับและคุณสมบัติHTML: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>